Tempus fugit

Tempus fugit” (tłumaczone jako „czas ucieka”) to łacińska fraza, która odnosi się do szybkiego upływu czasu. Wyrażenie to wydaje się wywodzić z wersetu z Georgik łacińskiego poety Wergiliusza (70 BC-19 BC) (Georgicae, III, 284), który brzmi dokładniej:

«Sed fugit interea, fugit nieodwracalny tempus»
(Ale tymczasem ucieka, czas ucieka nieodwracalnie).

W literaturze inni autorzy oddali hołd temu cytatowi, jak w przypadku Lewisa Carrolla w jego pracy Alicja w Krainie Czarów. Zwykle możemy znaleźć wyraz wpisany na zegarach słonecznych, zegarach wahadłowych lub innych, zachęcający widza do refleksji nad ulotnością czasu mierzonego przez instrument.

W niektórych przypadkach możemy znaleźć rozszerzoną wersję wyrażenia, która brzmi: „Tempus fugit, sicut Nubes, quasi naves, velut umbra” (Czas ucieka jak chmura, jak statki, jak cień). Ten drugi cytat nie pochodzi z Wergiliusza, ale jest mieszanką różnych odniesień do starotestamentowej Księgi Hioba:

Jak obłok (Hi 7,9);
Jak statki (Hi 9,26);
Jak cień (Hi 14,2).

Wyrazista siła tych porównań dała im znaczący sukces wraz z mianowaniem Wergiliusza. W japońskiej estetyce zen melancholii dla nietrwałości nazywa się to Mono no świadomy.

Interpretację tego cytatu można kojarzyć z filozofią witalistyczną, która zaleca życie jako zbiór chwil teraźniejszych, zaplanowanych w krótkiej perspektywie, a nie jako osiągnięcie odległych celów. Możemy go również kojarzyć z innymi łacińskimi wyrażeniami, które emanują tą samą esencją: carpe diem (chwyć chwilę) od łacińskiego poety Horacio: Si tempus fugit, carpe diem; czyli jeśli czas leci, wykorzystajmy okazję i chwilę.